Кулланучылар хокукларын яклау һәм кеше иминлеге өлкәсендә күзәтчелек федераль хезмәте товарларның хезмәт итү вакыты һәм яраклылык вакыты турында мәгълүмат бирә
Товарның хезмәт итү вакытын билгеләү, яраклылык срогы кебек үк, аның тиешле сыйфатын һәм куркынычсызлыгын тәэмин итү чараларының берсе булып тора.
Хезмәт итү вакыты - җитештерүче кулланучыга товарның билгеләнеше буенча куллану мөмкинлеген тәэмин итү һәм җитешсезлекләр өчен җаваплылык тоту йөкләнә торган чор.
Хезмәт итү срогы җитештерүче тарафыннан билгеләнә һәм товар сатып алган көннән гамәлдә була башлый, шул ук вакытта сатучы товарның хезмәт итү срогы турында кулланучыга җиткерергә тиеш.
Хезмәт итү вакытын билгеләү бурычы билгеле бер чордан соң кулланучының тормышы, сәламәтлеге өчен куркыныч тудыра, аның мөлкәтенә яки әйләнә-тирә мохиткә зыян китерә ала торган озак файдаланудагы товарлар җитештерүчегә йөкләнә.
Хезмәт итү вакыты билгеләнә торган озак вакытлы кулланылыштагы товарлар исемлеге РФ Хөкүмәтенең 16.06.1997 ел, № 720 карары белән расланган. Аңа түбәндәгеләр кертелгән:
балалар өчен товарлар: уенчыклар; коляскалар һәм велосипедлар, балалар өчен төеннәр һәм аларга детальләр; видео уеннар; балалар өчен шәхси көнкүреш компьютерлар;
өй шартларында авыруларны профилактикалау һәм дәвалау өчен товарлар: инструментлар, приборлар һәм аппаратлар, медицина; күзлек һәм линзалар коррекцияләү өчен күзлек;
җылыту һәм кайнар су белән тәэмин итү өчен җайланмалар һәм приборлар, сантехника, җылыту аппаратлары (мичләр), казаннар;
су җылыту колонкалары ;
металл һәм полимер, фаянс, ярымфарфор һәм фарфор санитар-техник җиһазлары;
санитар-техник арматура һәм гарнитура;
йорттагы хәл предметлары: диваннар, кушеткалар, такталар, креслолар-карават, диваннар-карават, матрац, шкафлар, мебель гарнитуралары, мебель җыелмасы;
көнкүреш хуҗалык товарлары: электр-көнкүреш товарлары (моннан тыш элементлар һәм беренчел батареялар); металл кисү һәм агач эшкәртү станоклары;
эчәргә яраклы суны чистарту өчен көнкүреш җиһазлары, насослар һәм көнкүреш компрессорлары; көнкүреш, шул исәптән сыек һәм каты ягулык төрләрендә эшләүче газ аппаратурасы; продуктларны саклау һәм транспортлау савытлары;
культура товарлары: көнкүреш Радиоэлектрон аппаратурасы; көнкүреш исәпләү техникасы; музыка инструментлары;
спорт товарлары, җәяү йөрү суднолары һәм йөзү чаралары: спорт әйберләре; җәяү йөрү суднолары һәм көнкүреш өчен билгеләнгән йөзү чаралары, агрегатлар, төеннәр һәм детальләр бу судноларга һәм йөзү чараларына;
хайваннарны тоту өчен һәм үсемлекләрне карау өчен техник чаралар: балык, кош-корт һәм җәнлекләрне тоту өчен кирәк-яраклар;
Җитештерүче товарның хезмәт срогы дәвамында, шул исәптән хезмәт срогы дәвамында, куллану мөмкинлеген тәэмин итәргә бурычлы:
- товарны ремонтлау һәм техник хезмәт күрсәтү,
- шулай ук товарны җитештерү срогы дәвамында һәм товарның хезмәт итү срогы дәвамында җитештерүдән төшерелгәннән соң, шулай ук товарны кулланучыга тапшырганнан соң ун ел дәвамында мондый срок булмаганда, товарның запас өлешләрен сәүдә һәм ремонт оешмаларына чыгару һәм китерү.
Кулланучы тарафыннан товарның җитешсезлекләре ачыкланган очракта таләпләр куелганда хезмәт итү срогы мөһим. Бу очракта кулланучы җитештерүчегә (вәкаләтле оешмага яки вәкаләтле шәхси эшкуарга, импортерга) товарны кулланучыга тапшырганчы яки моңа кадәр килеп чыккан сәбәпләр аркасында килеп чыккан җитешсезлекләрне бушлай бетерү турында таләп бирергә хокуклы.
Товарның кимчелекләре ачыкланган очракта, таләп куелырга мөмкин:
- товарны кулланучыга тапшырганнан соң 2 ел узгач, билгеләнгән хезмәт срогы дәвамында;
- хезмәт срогы билгеләнмәгән очракта, кулланучыга товарны тапшырганнан соң 10 ел эчендә.
Яраклылык срогы - ул товарның билгеләнеше буенча куллану өчен яраксызы санала торган чор.
Азык-төлек продуктларына, парфюмерия-косметика товарларына, медикаментларга, көнкүреш химиясе товарларына һәм башка шундый товарларга яраклылык срогын билгеләү бурычы аларның җитештерүчеләренә йөкләнгән. Өстәвенә, җитештерүчеләр әлеге срокны, товарның үз үзенчәлекләрен саклап калу чорына тәэсир итүче индивидуаль характеристикаларыннан чыгып мөстәкыйль билгели.
Товарның яраклылык срогы товарның җитештерелгәннән соң исәпләнә торган чор, аның дәвамында куллануга яраклылык датасы белән билгеләнә.
Кулланучы товар турында тулы дөрес һәм кирәкле мәгълүмат алу хокукына ия. Товарны сатып алган вакытта куллану упаковкасын (этикетка, ярлык, бит-вкладыш һ.б.) игътибар белән өйрәнергә кирәк, яраклылык срогы ачык һәм аңлаешлы формада рус телендә җиткерелергә тиеш, бу очракта ручка яки фломастер белән язылмый, ул, кагыйдә буларак, махсус станок белән яки этикеткада штамп белән басыла.
Яраклылык срогы чыккач, товарны сату тыела.
Шулай да кулланучы яраклылык вакыты чыккан товар сатып алганда, барыннан да элек, кулланучыга, чек һәм сатып алынган товарны биреп, түләнгән акчаларны кире кайтару өчен, сатучыга мөрәҗәгать итәргә тиеш. Кулланучының касса чегы булмау кулланучы таләпләрен канәгатьләндерүдән баш тарту өчен нигез була алмый һәм аның шаһит күрсәтмәләренә сылтама ясау мөмкинлегеннән мәхрүм итми.
Кулланучы шулай ук сатучыдан сыйфатсыз товар куллану аркасында килгән сәламәтлеккә килгән зыянны каплауны, мораль зыянны компенсацияләүне, шулай ук әлеге шартларга бәйле чыгымнарны тулысынча каплауны таләп итәргә хокуклы.
Камалова Асия Исмәгыйль кызы, Татарстан Республикасы (Татарстан) буенча Роспотребнадзор идарәсенең Саба, Мамадыш, Кукмара,Теләче районнарында территориаль бүлегенең баш белгеч-эксперты